Í eldhúsinu er auðvelt að innleiða önnur efni en plast. Þó er óþarfi að henda öllu plasti sem þar er að finna. Hluti má endurnýja smátt og smátt eftir því sem þeir slitna.
- Eldhúsáhöld: Veljum frekar skálar, sleifar og þess háttar úr tré, gleri, málmi eða leir.
Uppþvottabursti: Notum trébursta eða margnota klút í stað uppþvottabursta úr plasti.- Ruslafata: Nokkrar leiðir eru færar: Sumir geta sleppt ruslapoka, aðrir nota dagblöð eða poka sem til falla á heimilinu (t.d. undan klósettpappír eða morgunkorni). Ef ekkert af þessu hentar er hægt að nota maíspoka.
- Matreiðsla: Oft má spara plastnotkun með því að gera mat frá grunni t.d. pitsudeig, jógúrt, majónes og fleira. Einnig fæst ýmis vara umbúðalaus.
Í eldhúsinu höfum við oft ýmis áhöld úr plasti sem einnig er hægt að fá úr öðrum efnum, t.a.m. skálar úr gleri, tré, leir eða málmi í stað plasts, og sleifar og skurðarbretti úr tré en ekki plasti.
Einnig þykir venjulegt að nota uppþvottabursta úr plasti í uppvaskið en mjög þægilegt er að nota einfaldlega margnota klút í staðinn eða uppþvottabursta úr tré.
Að sjálfsögðu hvetjum við engan til að henda plastáhöldum sem þegar eru til á heimilinu og eru í fínu lagi. En þegar kemur að því að kaupa ný þá mælum við með því að skoðuð séu áhöld úr öðrum efnum en plasti. Einnig skal hafa í huga að plastáhöld/ílát sem komin eru til ára sinna geta lekið örplasti og jafnvel eiturefnum í matinn.
Alger óþarfi er að pakka ruslinu sem til fellur á heimilinu í plast áður en það fer út í tunnu og bæta þannig heilum plastpoka við hvern skammt af rusli. Betra er að setja ruslið beint í fötuna, tæma úr henni í tunnuna og skola hana með heitu vatni eftir á. Allt þetta tekur álíka langan tíma og það tekur að loka ruslapokanum, fara með hann út í tunnu og setja nýjan poka í fötuna. Einnig er hægt að setja dagblöð í botninn á ruslafötunni og þá loðir minna við hana eftir að hún hefur verið tæmd.
Fleiri og fleiri verslanir bjóða nú ýmsa matvöru umbúðalaust eða selda eftir vigt í eigin ílát og er það góð leið til að spara óþarfa umbúðir. Varla þarf að taka fram að við hvetjum alla til að að taka með sér fjölnota innkaupapoka í matvörubúðina, bæði net fyrir grænmeti/ávexti og poka til að bera vörurnar heim.
Þar að auki er mikið af þeim mat sem við kaupum venjulega í plastumbúðum auðvelt að útbúa sjálf/ur heima. Þar má t.d. nefna skyr, jógúrt, möndlumjólk, múslístykki, majónes og hinar ýmsu sósur.
Hér má finna tengla á nokkrar einfaldar og góðar uppskriftir:
Möndlumjólk
Hægt er að kaupa möndlur í eigið ílát og möndlumjólkina er hægt að nota í flest sem venjuleg mjólk er annars notuð. Sjá t.d. uppskrift hér.
Jógúrt (vegan)
Skemmtileg áskorun væri að gera sína eigin heimalöguðu jógúrt. Sjá t.d. uppskrift hér.
Það er svo einnig hægt að gera jógúrt úr kúamjólk. Sjá t.d. uppskrift hér.
Múslístykki
Innihaldið má flest kaupa í eigin ílát, sjá t.d. uppskrift hér.
Majónes
Majónes er mjög auðvelt að búa til frá grunni og er tilvalinn grunnur í alls konar kaldar sósur. Sjá t.d. uppskrift hér.
Geymsla matvæla og nesti
Mörgum kann að finnast erfitt að geyma mat án þess að plast komi þar við sögu. Ýmsar leiðir eru þó færar.
- Nýtum glerkrukkur og önnur ílát sem falla til á heimilinu undir matarafganga í stað þess að kaupa ný plastbox.
- Geymum matarafganga í skál og leggjum disk yfir.
- Geymum samlokur í margnota nestispokum eða pappa.
- Á ferðalögum, setjum drykki á margnota flöskur eða flöskur sem falla til á heimilinu frekar en að kaupa drykki í einnota umbúðum.
- Sleppum matarfilmunni og notum býflugnavaxfilmu í staðinn. Þær má kaupa en einnig má finna leiðbeiningar á netinu um hvernig má búa þær til.
- Ef við notum rennilásaplastpoka, er ráðlegt að þvo þá eftir notkun og nota þá aftur og aftur.
Hvað á ég að nota undir heimilisruslið ef ég nota ekki plastpoka?
Allt fer þetta eftir aðstæðum hvers og eins. Lykilatriðið er að um leið og við förum að flokka heimilissorp almennilega þar sem við tökum frá plast, pappa, gler, málm og lífrænan úrgang, þá minnkar almenna sorpið verulega. Einnig verðum við að hafa í huga að minni og meðvitaðri neysla leiðir af sér minna sorp.
Hér eru nokkur atriði sem við getum gert:
Nota aðra poka í ruslið sem berast inn á heimilið, t.d. plastpokann utan af salernisrúllunum.
Setja dagblöð í botninn á ruslafötunni og tæma beint úr fötunni í tunnuna úti. Reykjavík hefur gefið það út að íbúar mega sleppa því að setja poka utan um almenna sorpið sitt og hella því beint í tunnuna hjá sér (íbúar sjá þá sjálfir um að þvo tunnurnar sínar). Einnig er hægt að nota lífniðurbrjótanlega poka (sem dæmi maíspokar eða sykurreyrpokar) í stað plastpoka en þá erum við samt að skipta út einni einnota vöru fyrir aðra.
Sjá meira um einnota poka hér: https://www.ust.is/graent-samfelag/graenn-lifstill/neysla-innkaup/einnota-pokar/?fbclid=IwAR25Oy41cEFjR8GuKejuQKHjTkHFv2YhIQLhtMWY6LxnVHpBBAp0BmwFtL0
Ertu með ábendingu? Taktu þátt í umræðuhópnum um Plastlausan september á Facebook eða sendu okkur tölvupóst.